Κύστεις μαστού

Οι κύστεις μαστού είναι από τις συχνότερες καλοήθεις αλλοιώσεις που εμφανίζονται στους μαστούς, κυρίως σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Παρότι συνήθως είναι ακίνδυνες, η ανίχνευσή τους μπορεί να προκαλέσει ανησυχία, ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από συμπτώματα όπως πόνος ή διόγκωση. Η σωστή ενημέρωση και η έγκαιρη διάγνωση βοηθούν κάθε γυναίκα να αντιμετωπίσει τις κύστεις με ψυχραιμία και ασφάλεια.

Τι είναι οι κύστεις μαστού;

Οι κύστεις είναι μικροί σάκοι γεμάτοι υγρό που σχηματίζονται στο εσωτερικό του μαζικού αδένα. Δημιουργούνται όταν φράζουν οι εκφορητικοί πόροι, προκαλώντας συσσώρευση υγρού. Οι κύστεις μπορεί να εμφανιστούν σε έναν ή και στους δύο μαστούς και συχνά μεταβάλλονται σε μέγεθος ανάλογα με τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου.

Οι κύστεις χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

• Απλές κύστεις: Έχουν λεπτά τοιχώματα, περιέχουν διαυγές υγρό και θεωρούνται απολύτως καλοήθεις.
• Σύνθετες κύστεις: Περιέχουν τόσο υγρό όσο και συμπαγή στοιχεία και χρειάζονται πιο προσεκτική παρακολούθηση.
• Συμπλεγμένες κύστεις: Παρουσιάζουν παχιά τοιχώματα ή ανώμαλες εσωτερικές δομές και απαιτούν ειδική διερεύνηση.

Το μέγεθός τους μπορεί να ποικίλλει σημαντικά, από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά, ενώ συχνά αλλάζει στη διάρκεια του κύκλου.

Κύστεις μαστού: Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Η βασική αιτία των κύστεων μαστού είναι οι ορμονικές διακυμάνσεις, ειδικά αυτές που σχετίζονται με τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη. Τα ορμονικά ερεθίσματα προκαλούν αύξηση του υγρού στους εκφορητικούς πόρους, οδηγώντας στον σχηματισμό κύστεων.

Ορισμένοι επιβαρυντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:

• Ηλικία: Κυρίως σε γυναίκες 35 έως 50 ετών, πριν την εμμηνόπαυση.
• Ορμονικές θεραπείες: Αντισυλληπτικά ή ορμονική θεραπεία υποκατάστασης.
• Ινοκυστική μαστοπάθεια: Καλοήθης κατάσταση που συνδέεται συχνά με την ανάπτυξη κύστεων.
• Κληρονομικότητα: Ιστορικό κύστεων ή άλλων καλοηθών παθήσεων μαστού σε συγγενικά άτομα.
• Διατροφικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η κατανάλωση καφεΐνης έχει συσχετιστεί σε κάποιες περιπτώσεις, χωρίς όμως ισχυρή επιστημονική τεκμηρίωση.

Παρά το γεγονός ότι οι κύστεις είναι σχεδόν πάντα καλοήθεις, η σωστή ιατρική εκτίμηση είναι απαραίτητη για να αποκλειστεί οποιαδήποτε παθολογική κατάσταση.

Συμπτώματα και ενδείξεις

Οι περισσότερες κύστεις είναι ασυμπτωματικές και εντοπίζονται τυχαία σε εξετάσεις ρουτίνας. Ωστόσο, κάποιες γυναίκες εμφανίζουν ενοχλήσεις, ειδικά αν οι κύστεις είναι μεγάλες ή ευαίσθητες.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ψηλαφητή, μαλακή και στρογγυλή μάζα στον μαστό.
• Πόνο ή ευαισθησία, ειδικά πριν από την έμμηνο ρύση.
• Αίσθημα βάρους ή πίεσης στην περιοχή.
• Οίδημα ή παραμόρφωση του μαστού.
• Εκροή υγρού από τη θηλή, σε σπάνιες περιπτώσεις.

Κύστεις μαστού: Διαγνωστικός έλεγχος

Η διάγνωση ξεκινά πάντα με την κλινική εξέταση, όπου ο ιατρός ψηλαφά τον μαστό και εκτιμά την υφή και το μέγεθος του μορφώματος. Στη συνέχεια, ακολουθούν εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις.

Οι σημαντικότερες μέθοδοι διάγνωσης είναι:

• Υπερηχογράφημα μαστών: Αποτελεί την εξέταση πρώτης επιλογής για τη διάκριση των κύστεων από συμπαγείς όγκους. Εντοπίζει τη φύση και τα χαρακτηριστικά της κύστης με μεγάλη ακρίβεια.
• Μαστογραφία: Χρησιμοποιείται συνήθως σε γυναίκες άνω των 40 ετών ή όταν υπάρχει υποψία για σύνθετες αλλοιώσεις.
• Λεπτοβελονική αναρρόφηση (FNA): Εφαρμόζεται όταν η κύστη είναι επώδυνη ή όταν το υπερηχογράφημα δεν είναι απολύτως διαγνωστικό. Το υγρό μπορεί να αναλυθεί κυτταρολογικά.
• Βιοψία: Χρησιμοποιείται μόνο σε περιπτώσεις υποψίας κακοήθειας, εφόσον το περιεχόμενο της κύστης έχει ύποπτη χροιά ή το τοίχωμα παρουσιάζει παθολογικά χαρακτηριστικά.

Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, η διάγνωση είναι απλή και δεν απαιτούνται περαιτέρω παρεμβάσεις.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από το μέγεθος της κύστης, την παρουσία συμπτωμάτων και τα απεικονιστικά ευρήματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν απαιτείται καμία θεραπευτική παρέμβαση.

Οι επιλογές διαχείρισης περιλαμβάνουν:

• Απλή παρακολούθηση: Ενδείκνυται για μικρές, ασυμπτωματικές κύστεις χωρίς ανησυχητικά χαρακτηριστικά.
• Λεπτοβελονική αναρρόφηση: Χρησιμοποιείται για την άμεση ανακούφιση του πόνου ή της πίεσης, αφαιρώντας το υγρό από την κύστη.
• Χειρουργική αφαίρεση: Αποτελεί έσχατη λύση και συνιστάται μόνο αν η κύστη υποτροπιάζει, δεν υποχωρεί ή έχει ύποπτα ευρήματα.

Παράλληλα, απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να προσφέρουν ανακούφιση:

• Μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης και αλκοόλ.
• Ισορροπημένη διατροφή χαμηλή σε λιπαρά.
• Τακτική άσκηση.
• Χρήση κατάλληλου στηθόδεσμου για υποστήριξη του μαστού.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα συμπληρώματα βιταμινών ή άλλα φυσικά σκευάσματα δεν έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στη θεραπεία των κύστεων.

Κύστεις μαστού: Πότε απαιτείται άμεση ιατρική αξιολόγηση;

Παρόλο που οι περισσότερες κύστεις είναι καλοήθεις, ορισμένα σημεία χρήζουν άμεσης ιατρικής παρέμβασης:

• Ανάπτυξη νέου μορφώματος που αυξάνεται ταχέως.
• Επίμονος πόνος που δεν σχετίζεται με τον κύκλο.
• Αιματηρή ή ασυνήθιστη εκροή από τη θηλή.
• Επαναλαμβανόμενες κύστεις που δεν υποχωρούν μετά από αναρρόφηση.
• Υποψία κακοήθειας στα απεικονιστικά ευρήματα.

Η έγκαιρη διάγνωση προστατεύει την υγεία του μαστού και διασφαλίζει την έγκυρη θεραπεία, όπου αυτή χρειάζεται.

Ο Ειδικός Χειρουργός – Ογκολόγος Μαστού Δρ. Πέτρος Χαραλαμπούδης διαθέτει υπερεξειδίκευση στη θεραπεία των κύστεων μαστού. Μετά από πολυετή θητεία σε κορυφαία κέντρα αναφοράς στη Μεγάλη Βρετανία, όπως το Guy’s Hospital και το University College London, και με περισσότερες από 4000 επεμβάσεις μαστού στο ενεργητικό του, διαθέτει εκτεταμένη εμπειρία στην αντιμετώπιση πολύπλοκων περιπτώσεων. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του για κάθε ανάγκη σας.