Καρκίνος μαστού και εγκυμοσύνη

Ο καρκίνος μαστού και η εγκυμοσύνη αποτελούν μια σπάνια αλλά ιδιαίτερα απαιτητική συνύπαρξη, που θέτει σύνθετες προκλήσεις στην ιατρική διαχείριση. Αν και ο καρκίνος μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια που διαγιγνώσκεται κατά τη διάρκεια της κύησης, η διάγνωση και η θεραπεία του σε έγκυες γυναίκες χρειάζονται εξατομικευμένη προσέγγιση. Η ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της υγείας της μητέρας και τη διατήρηση της ασφάλειας του εμβρύου καθορίζει τις θεραπευτικές αποφάσεις. Σήμερα, οι σύγχρονες ιατρικές πρακτικές επιτρέπουν την ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της σύνθετης κατάστασης.

Καρκίνος μαστού και Εγκυμοσύνη: Επιδημιολογία

Ο καρκίνος μαστού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ένα σχετικά σπάνιο φαινόμενο, αφού εμφανίζεται περίπου σε μία ανά 3.000 κυήσεις. Αντιστοιχεί στο 0,2% έως 4% όλων των καρκίνων μαστού και αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο που διαγιγνώσκεται σε έγκυες γυναίκες.

Η συχνότητα της διάγνωσης αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Αυτό σχετίζεται με την αύξηση του ποσοστού εγκυμοσύνης σε μεγαλύτερη ηλικία από ότι παλαιότερα. Ο προχωρημένος χρόνος τεκνοποίησης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού, καθώς η ηλικία αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες κινδύνου.

Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου περιλαμβάνουν:

• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού, κυρίως σε συγγενείς πρώτου βαθμού.
• Μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2.
• Ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία στην περιοχή του θώρακα.
• Προσωπικό ιστορικό καρκίνου ή προκαρκινικών αλλοιώσεων στον μαστό.

Η βιολογική συμπεριφορά του καρκίνου μαστού κατά την εγκυμοσύνη δεν διαφέρει σημαντικά από εκείνη εκτός εγκυμοσύνης. Ωστόσο, συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένα στάδια, λόγω των φυσιολογικών αλλαγών στο στήθος που δυσκολεύουν την έγκαιρη αναγνώριση συμπτωμάτων.

Διάγνωση καρκίνου μαστού στην εγκυμοσύνη

Η διάγνωση καρκίνου μαστού στη διάρκεια της κύησης είναι απαιτητική. Οι ορμονικές μεταβολές κατά την εγκυμοσύνη προκαλούν αύξηση του μεγέθους και της πυκνότητας των μαστών, δυσχεραίνοντας τη φυσική εξέταση και τις απεικονιστικές μεθόδους.

Κάθε ύποπτη ψηλαφητή μάζα πρέπει να διερευνάται άμεσα. Η διαδικασία διάγνωσης περιλαμβάνει:

• Κλινική εξέταση των μαστών, απαραίτητη για την αρχική εκτίμηση.
• Υπερηχογράφημα μαστού, το οποίο θεωρείται ασφαλές και αξιόπιστο.
• Μαστογραφία, με χρήση ειδικής προστασίας για το έμβρυο, όταν απαιτείται.
• Βιοψία με κόπτουσα βελόνα (core biopsy), που παρέχει ακριβή διάγνωση, χωρίς κινδύνους για την εγκυμοσύνη.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστικής σημασίας για την επιβίωση της μητέρας και τη διασφάλιση της υγείας του εμβρύου.

Καρκίνος μαστού και Εγκυμοσύνη: Θεραπευτικές επιλογές

Η αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού στην εγκυμοσύνη εξαρτάται από το στάδιο της κύησης και της νόσου. Η θεραπεία εξατομικεύεται και σχεδιάζεται από πολυεπιστημονική ομάδα, συμπεριλαμβανομένων ογκολόγου, μαστολόγου και μαιευτήρα.

Χειρουργική θεραπεία

Η ογκεκτομή και η μαστεκτομή είναι ασφαλείς σε όλα τα τρίμηνα. Η απόφαση λαμβάνεται βάσει της έκτασης του όγκου και της ανάγκης μελλοντικής ακτινοθεραπείας. Συχνά προτιμάται η μαστεκτομή, για να αποφευχθεί η ανάγκη ακτινοβόλησης μετά τον τοκετό.

Πριν την επέμβαση, απαραίτητη είναι η διενέργεια βιοψίας του φρουρού λεμφαδένα, με σκοπό την οριοθέτηση της εξάπλωσης και μετάστασης του όγκου. Η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα εκτελείται με ασφάλεια χρησιμοποιώντας ραδιοϊσότοπα, αποφεύγοντας τη χρήση μπλε χρωστικών.

Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία μπορεί να χορηγηθεί μετά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι ανθρακυκλίνες, με ελάχιστες εξαιρέσεις σε ειδικές περιπτώσεις. Η χημειοθεραπεία διακόπτεται περίπου τρεις εβδομάδες πριν τον τοκετό για την αποφυγή αιμορραγικών επιπλοκών.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπάρχουν μερικές αντενδείξεις στις διαθέσιμες θεραπείες του καρκίνου του μαστού. Αυτές είναι οι παρακάτω:

• Η ακτινοθεραπεία αποφεύγεται λόγω κινδύνου στο έμβρυο.
• Η ορμονοθεραπεία, όπως η ταμοξιφένη, αντενδείκνυται.
• Οι στοχευμένες θεραπείες δεν χορηγούνται κατά την κύηση.

Η λήψη θεραπευτικών αποφάσεων πρέπει να γίνεται με σεβασμό στις επιθυμίες της γυναίκας, με πλήρη ενημέρωση για τα οφέλη και τους κινδύνους.

Επιπτώσεις στην εγκυμοσύνη και στον τοκετό

Η θεραπεία καρκίνου μαστού δεν επιβάλλει απαραίτητα την τερματισμό της εγκυμοσύνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κύηση μπορεί να ολοκληρωθεί κανονικά. Ο τοκετός προγραμματίζεται λαμβάνοντας υπόψη το είδος των θεραπειών και την κατάσταση της μητέρας. Μπορεί να γίνει φυσιολογικά ή με καισαρική τομή, ανάλογα με τις μαιευτικές ενδείξεις. Ο θηλασμός επιτρέπεται, εκτός αν η γυναίκα λαμβάνει χημειοθεραπεία ή άλλες αντενδεικνυόμενες θεραπείες. Αν έχει πραγματοποιηθεί μαστεκτομή, ο θηλασμός είναι εφικτός από τον υγιή μαστό.

Καρκίνος μαστού και Εγκυμοσύνη: Πρόγνωση και επιβίωση

Η πρόγνωση του καρκίνου μαστού στην εγκυμοσύνη είναι συγκρίσιμη με εκείνη των μη εγκύων γυναικών, υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας.

Παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση είναι:

• Το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση.
• Η παρουσία ή μη θετικών λεμφαδένων.
• Η έκφραση ορμονικών υποδοχέων και HER2.

Η γονιμότητα επηρεάζεται σε ορισμένες περιπτώσεις από τη χημειοθεραπεία. Πολλές γυναίκες, ωστόσο, τεκνοποιούν με επιτυχία μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Η σύσταση για νέα εγκυμοσύνη διαφέρει ανά περίπτωση, αλλά συνήθως προτείνεται αναμονή τουλάχιστον δύο ετών.

Ψυχολογική υποστήριξη και παρακολούθηση

Η διάγνωση καρκίνου μαστού κατά την εγκυμοσύνη προκαλεί έντονο αρνητικό συναισθηματικό φορτίο. Οι ασθενείς έχουν μεγάλη ανάγκη από τη σωστή ψυχολογική υποστήριξη, η οποία μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πάθησης στην καθημερινότητα. Σε γενικές γραμμές, η ορθή ψυχολογική υποστήριξη περιλαμβάνει:

• Ατομική ψυχοθεραπεία.
• Συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης.
• Συμβουλευτική για το ζευγάρι και την οικογένεια.

Ο Ειδικός Χειρουργός – Ογκολόγος Μαστού Δρ. Πέτρος Χαραλαμπούδης διαθέτει υπερεξειδίκευση στον καρκίνο του μαστού στην εγκυμοσύνη, καθώς θήτευσε ως Διευθυντής στο University College London, το μεγαλύτερο μαιευτικό και γυναικολογικό κέντρο της Μ Βρετανίας. Με περισσότερες από 4000 επεμβάσεις μαστού στο ενεργητικό του, διαθέτει εκτεταμένη εμπειρία στην αντιμετώπιση πολύπλοκων περιπτώσεων. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του για κάθε ανάγκη σας.